سومین جلسه کمیته بانکداری اسلامی، روز سه‌شنبه مورخ 1400/05/12 با حضور جناب آقای دکتر علی رستمی(رئیس کمیته)، جناب آقای دکتر معبود عباس‌زاده(عضو کمیته)، جناب آقای دکتر حسن حسینی(عضو کمیته) و جناب آقای دکتر محمد خالوزاده(عضو و دبیر کمیته) در محل دفتر مرکزی شرکت خاک چینی برگزار گردید.دستور جلسه(پیشنهاد دبیر جلسه)به شرح زیر می‌باشد:
1 -مالکیت در تفکرات و نهله‌های مختلف اقتصادی
2 -مالکیت در اسلام و مالی اسلامی
3 -مالکیت در بانکداری اسلامی
4 -بررسی سایر موارد.
در این جلسه، مباحث ذیل بحث و بررسی گردید:

نتايج مباحث و مصوبات

1) در جلسه یاد شده، مباحث مختلفی در حوزه مالکیت مورد بحث قرار گرفت که شاید مبحث بنیادی در مسیر این مبحث، شناخت شناسی در حوزه مالکیت است که این موضوع خود شناسایی سوالات اساسی حوزه را یادآور میگردد. لذا سوالات شناسایی شده در جلسه دوم مورد بررسی مجدد قرار گرفت و به عنوان نقشه راه کمیته در بررسی موضوع مالکیت تعیین گردید

.

2) در خصوص موضوع اصلی مالکیت موارد ذیل مورد بحث و بررسی قرار گرفت:

مبحث مالکیت در نظام اقتصادی اسلام، از مهمترین مباحث به شمار می‌رود، زیرا بسیاری از دیدگاه‌های مکاتب اقتصادی برخواسته از دیدگاه آنان نسبت به مالکیت است. با شناخت شکل مالکیت و حدود آن، در هر نظام اقتصادی، می‌توان به دیدگاه آن نظام در رابطه با سایر مسایل اقتصادی نیز پی‌برد، زیرا ساختار مالکیت در جهت دادن به ساختار تولید، توزیع و مصرف نقش به سزایی دارد. بنابراین برای شناخت درست دیدگاه‌های اقتصادی اسلام و همچنین موضع این دین در قبال تولید، توزیع و مصرف، شناخت نظریه اسلام در ارتباط با مالکیت ضروری و لازم است. یکی از کسانی که این بحث را به خوبی انجام داده و برای استخراج دیدگاههای اقتصادی اسلام، از آن بهره‌ی فروان برده، شهید صدر است. در این نوشته‌ی کوتاه برآنیم تا مالکیت در اسلام را از دیدگاه این شهید بزرگوار بررسی نماییم. تعريف مالکیت از لابلای فرمایشات شهید صدر و جمع‌بندی سخنان ایشان به این نتیجه می‌رسیم که مالکیت از نظر ایشان اینگونه تعریف میشود: مالکیت رابطه‌ای است بین شخص حقیقی یا حقوقی با مال به گونهای که منع دیگران را از انتفاع موجب میشود. مراد از شخص حقیقی افراد و مراد از شخص حقوقی دولت و عموم ملت است. پیدايش مالکیت شهید صدر پیدایش مالکیت را مقارن با انقضای دوره تاریخی صید و پیدایش دوره کشاورزی می‌داند، زیرا ایشان میگوید: به ظن قوی پدیده مالکیت پس از انقضای دوره تاریخی صید و با پیدایش دوره کشاورزی به ظهور رسیده است، زیرا انسان در مرحله صیادی برای تأمین معاش ملزم نبود در جای ثابتی مستقر شود، در صورتی که در دوره تولید کشاورزی به حکم ضرورت دوره کشت، مجبور بود مدتی در جای ثابتی توقف کند تا به کار و فعالیت بپردازد و در همان نزدیکی محل کار برای مراقبت از محصول سکنی گزیند. با کار کردن تدریجی در جای ثابت، رشته‌های دلبستگی و عالاقه متعددی با زمین پیدا کرده و فکر اختصاصی بودن زمین که معلول رابطه انسان با کار مجسم شد در زمین می‌باشد، نضج گرفته است. از اختصاص، استقرار و از استقرار تقسیم زمین به نسبت قدرت کشت حاصل آمد، زیرا هر کس در قطعه زمینی که کار کرده، آن را برای خود محافظت و نگهداری نموده و هر چه بهره‌برداری از آن بیشتر تکرار شده، سلطه‌اش بر زمین بیشتر مسلم شده است. بدین ترتیب گمان می‌رود منشأ تاریخی حقوق خصوصی در زمین کار باشد که به مرور ایام به صورت مالکیت ظاهر گردیده است.

مالکیت در اسلام
از دیدگاه شهید صدر اسلام نه مالکیت از نوع سرمایه‌داری را می‌پذیرد و نه مالکیت سوسیالیستی را، بلکه نوع دیگری از مالکیت را معرفی نموده است که مالکیت مختلط نام دارد. ایشان میگوید: اسلام در نوع مالکیتی که مقرر داشته با سرمایه‌داری و سوسیالیستی اختلاف اساسی دارد. جامعه سرمایه‌داری به شکل خاص مالکیت فردی معتقد است، یعنی مالکیت فردی را به عنوان یك قاعده عمومی پذیرفته است. بنابراین سیستم سرمایه‌داری به افراد امکان میدهد که انواع گوناگون ثروت کشور را مطابق فعالیت‌ها و شرایطی که دارند به مالکیت خصوصی خویش در آورند. سرمایه‌داری مالکیت عمومی را قبول ندارد، مگر آنگاه که ضرورت اجتماعی ایجاب کند.

جهت مشاهده این مطلب بصورت کامل اینجارا کلیک کنید