انجمن مالی اسلامی ایران اقدام به گردآوری احکام و استفتائات با موضوع «احکام وکالت بانکی» نموده است.
وکالت دادن بانک به فروش اقساطی سکه
سوال:
سلام علیکم
چنانچه استحضار دارید بانکها بر اساس قانون بانکداری بدون ربا اقدام به پرداخت تسهیلات مینمایند. در پارهای موارد مشتریان نیازمندیهایی همانند پرداخت پول پیش خانه، ادای دیون و… دارند که برای این موارد بجز پرداخت قرضالحسنه امکان استفاده از عقود اسلامی دیگر نیست و با توجه به اینکه منابع قرضالحسنه بانکها محدود و بلکه در بانکهای خصوصی تقریبا صفر است؛ بعضی بانکها از شیوه فروش اقساطی سکه و ارز استفاده می کنند.
به این صورت که بانک به مشتری اعلام می کند برای نیاز شما ما قرضالحسنه نداریم اما میتوانیم تسهیلات ۱۰ میلیون تومانی فروش اقساطی سکه به شما پرداخت کنیم؛ به این صورت که ما به اندازه مبلغ تسهیلات (مثلا ۱۰ میلیون) به شما سکه به صورت نسیه با قیمت معین مثلا ۱۴ میلیون با اقساط ۶۰ ماه میفروشیم. و چون مشتری نیاز به سکه ندارد خودش آن را در بازار به فروش رسانده و نیاز مالی خود را برطرف میکند.
ا: آیا این معامله که به صورت کاملا واقعی انجام میگیرد صحیح است؟
ب: اگر انجام خرید سکه و فروش آن به مشتری را بانک به خود مشتری وکالت دهد تا مشتری از یک طلا فروش از طرف بانک بخرد و با قیمت بیشتر و با مدت معلوم به خودش بفروشد و آنگاه که مالک آن سکهها شد آنها را در معامله دیگری بفروش برساند آیا معامله صحیح است؟
ج: آیا تفاوتی دارد که این خرید و فروش با یک طلا فروش انجام بگیرد یا با دو طلا فروش؛ یعنی آیا لازم است که مشتری که وکیل بانک است طلا را بخرد و از طرف بانک به خودش بفروشد، طلا را از یک مغازه بخرد و به خودش بفروشد و وقتی مالک شد آن را به طلا فروش دیگری بفروشد؟ یا نه میتواند در همان طلا فروش اول به فروش برساند؟
از اینکه سوالم طولانی شد واقعا عذرخواهی میکنم.
فتوای حضرت امام خامنهای(مد ظله العالی)
بسمه تعالی
سلام علیکم و رحمه الله و برکاته
اشکال ندارد.
فتوای آیت الله صافی گلپایگانی(دامت برکاته)
۱- چنانچه معامله سکهها واقعی باشد مانعی ندارد. ۲- با وکالت مانعی ندارد و صحیح است. ۳- اگر با فروشنده شرط خرید مجدد نشود فروختن به خود طلا فروش مانعی ندارد.
فتوای آیت الله مکارم شیرازی(دامت برکاته)
اشکال ندارد. البته باید معامله به قصد جدی باشد.
فتوای آیت الله نوری همدانی(دامت برکاته)
قرار داد مذکور مانعی ندارد و ربا محسوب نمیشود و چنانچه مشتری به وکالت از بانک سکهها را تحویل بگیرد و سپس بفروشد بلا مانع است.