حاکمیت خوب و تاثیر آن بر بازارهای مالی از منظر شریعت
سه شنبه, 25 آذر 1399 02:08 بازارهای مالی شریعت 1440

موسسات مالی امروزه از اهمیت زیادی برخوردارند و نقش آنها نه تنها در کشورهای اسلامی بلکه در حوزه های جغرافیایی مانند اروپا، آمریکا، کانادا، روسیه و حتی کشورهای آفریقایی در حال توسعه است.

دکتر یوسف دینچ، استادیار دانشکاه صباح الدین زعیم استانبول و مدیر مرکز کارآفرینی و مطالعات این دانشگاه است. وی در دروس مالی اسلامی تدریس میکند و مقالات زیادی در این حوزه به رشته تحریر درآورده است در ادامه به ارائه دکتر یوسف دینچ در کنفرانس سالانه انجمن مالی اسلامی با موضوع حاکمیت خوب و تاثیر آن بر بازارهای مالی از منظر شریعت می پردازیم.

دکتر دینچ در ششمین کنفرانس سالانه انجمن مالی اسلامی به ارائه یکی از آخرین مقالات خود با موضوع متدلوژی ای فرایند توسعه محصول در موسسات مالی اسلامی با تمرکز بر اقتصادهای سکولار پرداخت.

وی در ابتدای ارائه خود اشاره کرد که موسسات مالی امروزه از اهمیت زیادی برخوردارند و نقش آنها نه تنها در کشورهای اسلامی بلکه در حوزه های جغرافیایی مانند اروپا، آمریکا، کانادا، روسیه و حتی کشورهای افریقایی در حال توسعه است.

وی افزود علیرغم این توسعه، چالش توسعه محصول به خصوص در حوزه های قضایی سکولار یکی از مسائل و دغدغه های مهم موسسات مالی است.

وی اشاره کرد در این میان ایران یکی از معدود کشورهایی است که صد در صد نظام مالی آن منطبق با شریعت طراحی شده است.

در ادامه سه پرسش اساسی ای تحقیق شامل موارد ذیل بررسی شد:

1. موسسات مالی اسلامی با چه مدلی میتوانند ابزارهای متعارف را به ابزارهای اسلامی تبدیل کنند؟
2. موسسات مالی اسلامی با چه مدلی میوانند ابزار جدید منطبق با شریعت توسعه دهند؟
3. نقش کمیته فقهی در فرایند توسعه ابزار جدید جیست؟

بیش از هر چیز دکتر دینچ مساله ای به نام آربیتراژ فقهی را مطرح کرد و آن را به نوعی نبود مقررات کافی برای موسسات مال اسلامی در کشورهای سکولار دانست. وی ادعا کرد این موسسات در این بسترهای اقتصادی بر اصل «مصلحت» اکتفا میکنند که این بتواند بر عملکرد آنها تاثیر بگذارد.

وی سپس گفت کشورهای مختلف برای توسعه ابزارهای مالی اسلامی دو رویکرد را پیش میگیرند، برخی کشورها مانند مالزی و کشورهای حاشیه خلیج فارس هدفشان دستیابی به سهم بیشتر بازار است اما کشورهایی مانند پاکستان، ایران، ترکیه، نیجریه و سودان با رویکرد تطابق ابزار مالی با شریعت این فرایند را انجام میدهند.

وی افزود تحقیقات زیادی در این خصوص انجام شده که توسعه محصول مطابق با شریعت بر عملکرد بازارها چه تاثیری دارد. وی ادامه داد نتایج مختلف مشتمل بر تاثیر مثبت، منفی و خنثی است اما بیشتر مطالعات این رابطه را مثبت ارزیابی کرده اند.

در مقاله آقای دینچ خدمات 26 بانک متعارف و اسلامی که بانک ملت نیز جزوی از آنها بود انجام شد. وی اینطور نتیجه گرفت برخی ابزارها همان محصولات متعارف هستند که مطابق با شریعت شده اند مانند خدمات کارت اعتباری، یا محاسبه شاخص در بازار سرمایه، برخی به طور کلی مدل متفاوتی از کسب و کار هستند مانند کارت های اعتباری بانک های اسلامی و یا تکافل،ف و برخی محصولات جدیدی هستند مثل قرارداد مضاربه در بانک های اسلامی و یا اوراق صکوک در بازار سرمایه.


در بخش بعدی وی مدلی برای توسعه ابزارهای مالی به شرح ذیل ارائه کرد:


در مدل وی، برای توسعه ابزار تاکید خاصی بر نقش کمیته های فقهی شده است.


وی اشاره میکند کمیته فقهی باید در تمام مراحل توسعه محصول و پیاده سازی آن مسئولیت و نقش اجرایی داشته باشد. او انتقاد کرد که در بسیاری از موارد کمیته های فقهی فقط نقش مشاور دارند که این کافی نیست.

در نهایت او این چنین نتیجه گرفت که نقش موسسات مالی اسلامی در بازارهای مالی در حال افزایش است. این توسعه ایجاد بسیاری از محصولات مالی نوآورانه را در پی داشته است.

موسسات مالی اسلامی خود را نهادهای نوآور با استراتژی افزایش ضریب نفوذ در بازار معرفی کرده اند. توسعه ابزار جدید مزیت رقابتی این موسسات است و پوشیده نیست تبدیل ابزارهای متعارف به ابزارهای مطابق با شریعت برای رقابت با پلتفرم های متعارف یک ضرورت است. لذا وی به ارائه مدلی برای توسعه ابزارهای اسلامی با تاکید بر نقش کمیته فقهی پرداخته است تا مورد استفاده موسسات مالی قرار بگیرد.

Prev Next
برچسب‌ها
برای ارسال نظر وارد سایت شوید