به گزارش انجمن مالی اسلامی ایران به نقل از ایکنا، کتاب «احکام کسب و کار» اثر داود حسین‌پور، محسن مطیعی و حجت‌الاسلام مرتضی نظری از سوی سازمان سمت در ۲۳۴ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت ۳۸ هزار تومان منتشر شد.

در پیشگفتار این کتاب آمده است: «کار تنها برای داشتن استقلال مالی، رهایی از فقر و تنگدستی یا برخورداری‌های مادی و حیاتی اهمیت ندارد، بلکه کارکردها و نقش‌های بسیار مهمی دارد. گرچه تأمین نیازهای اولیه زندگی و حفظ آبرو بسیار مهم است، اما نقش‌ روان‌شناختی کار در حفظ شخصیت انسان و کارکردهای تربیتی و فرهنگی، اجتماعی، و سیاسی آن اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد؛ برای مثال تأثیر کار بر بالا بردن عزت نفسِ انسان و این‌که در درونش حس احترام و ارزشمندی کند و برای خودش شخصیت قائل شود، حائز توجه است؛ زیرا این احساس‌های متعالی سبب می‌شوند انسان به هر کار پستی تن ندهد و افکارش اسیر هوس‌های آلوده نشود. کار به انسان، انسجام فکری، انضباط و هدفمندی می‌بخشد که سبب پیروزی و سربلندی او می‌شود.»

در جایی دیگر اشاره شده است: « پیامبر صلی‌الله علیه و آله و سلم فرمود: «کسب روزى حلال بر هر مرد و زن مسلمان واجب است: طَلَبُ الْحَلاَلِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَةٍ» (شعیری، ۱۳۶۳: ۱۳۹).

از این سخن این‌­گونه استنباط می‌شود که کسب‌و‌کار، تکلیف شرعی و دینی است و تحقق مسلمانی در نهاد انسان منوط به کار است. شخصی از پيامبر اكرم(ص) پرسيد: «كدام كسب انسان پاكيزه‌‏تر است؟ فرمود: آن‌که انسان با دست خود کسب‌و‌کار کند: عمل الرّجل بيده» (نوری، ۱۴۰۸ق، ج ۱۳: ۲۴، ح ۱۴۶۳۴). و آن حضرت فرمودند: «هر که با دسترنج حلال خود زندگی کند، خداوند درهای بهشت را بر او می‌گشاید تا از هر دری مایل باشد وارد بهشت شود: مَنْ أَكَلَ مِنْ كَدِّ يَدِهِ حَلاَلاً فُتِحَ لَهُ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ يَدْخُلُ مِنْ أَيِّهَا شَاءَ» (شعیری، ۱۳۶۳: ۱۳۹).

به این ترتیب کسب‌و‌کار به‌عنوان فعالیتی تکاملی و ارتقایی مهم در نظام آفرینش و شریعت اسلام مطرح است و به‌سادگی نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد. درست به همین لحاظ پیامبر صلی‌الله علیه و آله و سلّم و ائمه علیهم‌السلام با تبیین قوانین ­الهی، شیوه‌های درست کسب‌و‌کار را تشریح کرده‌­اند.اهمیت این قوانین کسب‌و‌کار، به دلیل تأثیرگذاری مطلوب آن در نظام حیات بشری است؛ به این معنا که رعایت دقیق آن‌ها به بهبود شرایط بازار و رونق تجارت و کسب‌و‌کار منجر می‌شود و از آسیب‌هایی که به‌طور معمول پیشِ روی فعالان عرصه بازرگانی و کسب‌و‌کار گسترده شده است، پیشگیری می­‌کند.

هرگونه بی‌توجهی به دستورالعمل‌هایی که به‌عنوان احکام کسب‌و‌کار در اسلام مطرح شده، ممکن است علاوه بر برهم زدن روند کسب‌و‌کار و تجارتِ عدالت­‌محور، تأثیرات ویرانگر روان‌شناختی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برجای بگذارد که نه‌تنها سود تاجران و بازرگانان را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد، بلکه اجتماع و کیان خانواده‌ها را نیز به خطر انداخته، موجب تباهی و فسادِ همه‌گیر و سرانجام، زیان انسان در حیات ابدی خواهد شد.»

در جایی دیگر از قول شیخ صدوق بیان شده که رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله وسلّم فرمود: «هر كس خريدوفروش می‌‏كند بايد پنج امر را در نظر بگيرد و مواظب باشد تا به وبال آن مبتلا نشود و إلّا نه بخرد و نه بفروشد؛ ربا، سوگند، پنهان کردن عيب کالا، ستودن کالا هنگام فروش، و پست كردن کالا هنگام خريد» (صدوق، ۱۳۶۷، ج ۴: ۲۶۱، حدیث ۳۷۲۷).

همچنین امیرالمؤمنین علیه‌السلام در ايّام خلافت در كوفه هر روز اوّل صبح به بازار مى‏رفت و گذر به گذر سركشى می‌كرد و تازيان‌ه‏اى همراه داشت كه داراى دو سر بود و به آن سبيبه می‌گفتند، و بر سر هر رهگذرى می‌‏ايستاد و فرياد می‌زد اى جماعت تجّار قبل از هر چيز از خداوند طلب خير كنيد، و بركت را در سهل­المعامله بودن جویيد، و با روى خوش و زبان نرم و حسن خلق با مشتريان و مراجعه‌‏كنندگان روبه‌رو شويد، خود را با بردبارى بیارایید و از ستم دورى كنيد، با مظلومان انصاف داشته باشيد (يعنى خود را به‌جای آنان تصور كنيد) و به ربا نزديك نشويد، كيل و وزن را ايفا كنيد (يعنى تمام و كامل بدهيد) و حقّ كسى را كم نداده، در زمين فساد راه نیندازید (صدوق، ۱۳۶۷، ج ۴: ۲۶۱، حدیث ۳۷۲۶).

یا در جایی دیگر باز نقل شده است که «رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله وسلّم فرمود: «تاجر، فاجر و گناهكار است و گناهكار در آتش است، مگر آن تاجرى كه به حقّ بستاند و به حقّ بازپردازد(در خريد و فروش رعايت امر خداوند را بنمايد و خدا را در نظر داشته باشد)» (صدوق، ۱۳۶۷، ج ۴: ۲۶۱، حدیث ۳۷۲۹).»

در پشت جلد این کتاب نیز آمده است: «شناخت مسائل و احکام شعری کسب‌وکار از مهم‌ترین موضوعات کاربردی برای کارآفرینان و صاحبان مشاغل و حرف است. در جوامع اسلامی، کسب‌وکار به عنوان فعالیتی تکاملی و ارتقایی مهم در نظام آفرینش مطرح است. نویسندگان پس از ارائه مفاهیم به تبیین احکام کسب‌وکار و بررسی ابعاد معاملات و تجارت در اندیشه فقهی- حقوقی پرداخته‌اند و همواره بر مسائل و نیازهای روز و عمومی جامعه به‌ویژه جوانان تاکید کرده‌اند. مطالعه این کتاب علاوه بر دانشجویان به مدیران و کارآفرینان نیز توصیه می‌شود.»

كتاب حاضر برای دانشجویان رشته مدیریت در مقطع کارشناسی و برای دانشجویان رشته مدیریت دولتی، مدیریت صنعتی و MBA در مقطع کارشناسی ارشد به‌عنوان منبع اصلی درس «احکام کسب‌و‌کار» تدوین شده است. امید است علاوه بر جامعه دانشگاهی، سایر علاقه‌مندان نیز از آن بهره‌مند شوند.