کنفرانسها و نشستهای علمی
انجمن مالی اسلامی ایران وبینار بینالمللی " نهادهای استاندارد گذار در مالی اسلامی " را روز سهشنبه 20 اردیبهشت ماه 1401 ساعت 14 برگزار کرد.
در این وبینار که روز سهشنبه 20 اردیبهشت برگزار گردید، دکتر رضوان ملیک، رئیس اجرای استانداردها و تحولات استراتژیک AAOIFI به شرح موارد زیرپرداخت:
وی در ابتدا در مورد تاریخچه تحولات مالی اسلامی صحبت کرد و گفت: در دهه 1960 بانک PBSBH در مالزی تأسیس شد که اولین تلاش برای تشکیل بانک های اسلامی محسوب می شود و به دنبال آن بانک اسلامی دبی و خانه مالی کویت (Kuwait Finance House) بود. تاسیس شدند. همچنین در دهه 1990 بانک های متعارف شروع به افتتاح شعب اسلامی و عرضه محصولات اسلامی کردند.
ملیک بیان کرد: اصول و ویژگی های مالی اسلامی و مالی متعارف تفاوت های اساسی دارند که در مالی متعارف خطرات منحصر به فردی وجود دارد اما در مالی اسلامی به دلیل ممنوعیت کسب و کارها از انجام ربا، غرار، میسر و معاملات غیر منطبق با شرع از این خطرات به دور است.
وی گفت که طبق گزارش صندوق بین المللی پول، تامین مالی اسلامی به سرعت در حال رسیدن به 3 تریلیون دلاری است و این موضوع به طور سیستماتیک قابل توجه است.
در مورد یکپارچگی مالی اسلامی، رئیس اجرای استانداردها و توسعههای استراتژیک AAOIFI اظهار داشت که این یکپارچگی شامل اطمینان از این است که:
1- حداقل سطح انطباق شرعی را در تمام زمینه های عملیاتی به خطر نمی اندازد.
2- حرکت یکسان در یک جهت به سوی تحقق مقاصد الشریعه را دارد.
3- بهترین شیوه ها را اتخاذ می کند.
4- از اعتماد و اطمینان ذینفعان خود برخوردار است.
5- پایدار و رقابتی است.
ملیک در خصوص چگونگی تامین یکپارچگی مالی اسلامی گفت : استانداردسازی و هماهنگ سازی در امور مالی اسلامی بهترین روش است و ادامه داد: استانداردسازی یعنی فرآیند ایجاد استانداردهایی برای هدایت ایجاد محصولات و خدمات بطور هماهنگ و قابل قبول و پاسخگویی به نیازهای حداکثری ذینفعان یک صنعت است.
استانداردها تضمین می کنند که محصولات و خدمات تولید شده در یک صنعت خاص دارای موارد زیر باشند:
کیفیت پایدار؛ معادل سایر محصولات یا خدمات قابل مقایسه در همان صنعت باشد.
برآوردن انتظارات صنعت مالی اسلامی از دیدگاه ذینفعان مختلف.
علاوه بر این استانداردسازی بر فرآیند ایجاد محصول، عملیات کسبوکارها، فناوری در حال استفاده، و چگونگی ایجاد یا انجام فرآیندهای اجباری خاص تمرکز دارد.
دکتر رضوان ملیک در مورد استدلال های کلیدی در راستای استانداردسازی گفت این امر به دلایل ذیل منجر به افزایش اعتماد می شود:
قابلیت مقایسه پذیری
شفافیت
قابلیت اطمینان
قابل درک بودن
مسئوليت پذیری
به موقع بودن
علاوه بر این، چرخه اقتصاد، سرمایه گذاران و مؤسسات مالی اسلامی می توانند از استانداردسازی بهره مند شوند. به عنوان مثال اقتصاد می تواند سرمایه گذاری خارجی را جذب کند، تخصیص بهتر منابع را داشته باشد، ثروت را افزایش دهد و غیره.
مؤسسات مالی اسلامی همچنین می توانند از طریق حاکمیت بهتر، هزینه کمتر سرمایه، کاهش هزینه ها، بهره وری بالاتر، امنیت حقوقی بالاتر، سازگاری بالاتر، مدیریت ریسک مناسب و ... را از استانداردسازی بهره مند شوند.
دکتر رضوان مالک گفت: AAOIFI در 5 سال گذشته 117 استاندارد و اعلامیه فنی صادر کرده است که 59 مورد در شرع، 35 مورد در حسابداری، 8 مورد در حسابرسی، 14 مورد در حاکمیت و یک مورد در اخلاقیات بوده است. علاوه بر این، اهداف ثانویه AAOIFI ظرفیت سازی، حمایت و آگاهی، بولتن فنی (JOIFA)، خدمات مشاوره ای و تضمین است.
وی خاطرنشان کرد: 37 کشور به طور مستقیم با AAOIFI در ارتباط هستند و زمینه های کاری AAOIFI به شرح زیر است:
توسعه استاندارد در پنج حوزه مرتبط شریعت، حسابداری، حسابرسی، حاکمیت و اخلاق
ظرفیت سازی: دو مدرک حرفه ای ارائه می شود:
الف) حسابدار حرفه ای اسلامی (CIPA).
دوم) مشاور و حسابرس رسمی شرعی (CSAA)
آگاهی و حمایت: سالانه دو کنفرانس بین المللی طی 18 سال گذشته از سوی AAOIFI برگزار می شود. رویدادهای دیگر شامل جلسات عمومی، کارگاههای آموزشی، سمینارها، میزگردها و غیره است. علاوه بر این، AAOIFI مجله حسابداری مالی اسلامی (JOIFA) منتشر می کند.
گواهی انطباق: گواهی انطباق با استانداردهای AAOIFI که عمدتاً به ارائه دهندگان راه حل های نرم افزاری اعطاء می شود.
رضوان درباره تفاوتهای اساسی در بانکداری اسلامی و متعارف گفت: بانکهای اسلامی در معرض خطرات منحصر به فردی هستند که چارچوبهای قانونی و نظارتی, آنها را با چالشهایی مواجه میکند... اگرچه اصولاً ابزارهای راه حل متعارف را میتوان برای بانکهای اسلامی به کار برد، اما چارچوبهایی که برای چالشهای خاص در مالی اسلامی ایجاد می شود باید توسعه پیدا کنند.
مالی اسلامی که بر اساس اصول شریعت اداره می شود، رویکرد منحصر به فرد خود را برای به اشتراک گذاری و مدیریت ریسک ارائه می دهد... بانک های اسلامی با چالش های منحصر به فردی در این زمینه ها روبرو هستند: ریسک تجاری جابجا شده (DCR)، ریسک برداشت، حاکمیت، ریسک امانتداری، شفافیت، ریسک شرعی، و خطرات شهرت
در حالی که ابزارهای مالی اسلامی یکسری مزایایی را با ابزارهای متعارف مشترک هستند، اما ویژگیهای مشخصی دارند که آنها را از همتایان خود متمایز میکند.
رضوان مالیک در مورد هیئت های مختلف در AAOIFI که وظیفه آنها حل مشکلات استانداردها و بیانیه های فنی است، اشاره کرد و گفت:
هیئت شرعی: هیئت فنی مسئول صدور، بررسی و به روز رسانی موازین شرعی. این هیئت از این نظر دارای قدرت مطلق است که مرجع اصلی صنعت مالی اسلامی در سراسر جهان است و استانداردهای آن به طور گسترده در سطح جهانی اعمال می شود.
حسابداری: هیئت فنی مسئول صدور و بررسی استانداردهای حسابداری و کلیه مواد مربوطه اعم از دستورالعمل ها، تحقیقات، تفسیرها و سایر محصولات علمی و تخصصی مرتبط است.
هیئت حاکمیتی و اخلاقی: هیئت فنی است که مسئولیت تدوین و بررسی استانداردهای حاکمیتی و منشورهای اخلاقی و کلیه موارد مرتبط از جمله دستورالعمل ها، تحقیقات و تفاسیر را بر عهده دارد.
در نهایت دکتر رضوان مالیک فرآیند توسعه استاندارد در AAOIFI که شناسایی پروژه ها است را توضیح داد و گفت این فرآیند توسط توسط دبیرخانه / هیئت فنی، تشکیل کارگروه / تخصیص کمیته فرعی، تشکیل تیم اجرایی، مطالعه اولیه و یادداشت های مشاوره (در یک یا دو مرحله)، ارائه. قبل از هیئت فنی برای تنظیم اصول (در یک یا دو مرحله)، کارگاه(ها) بررسی(ها) (در صورت نیاز)، پیش نویس استاندارد برای هیئت فنی، بررسی پیش نویس استاندارد توسط هیئت فنی، ارائه پیش نویس ، بررسی پیش نویس ارائه شده توسط کمیته شرعی (در صورت موجه بودن)، استماع عمومی, بررسی پیش نویس ارائه شده توسط کمیته مشورتی و نظارت منفعت عمومی (درصورت موجه بودن) , بررسی استاندارد نهایی توسط کارگروه باتوجه به نظرات مرتبط با صنعت مالی اسلامی، بررسی استاندارد نهایی توسط هیئت فنی با توجه به نظرات صنعت مالی اسلامی و در پایان وضع استاندارد نهایی.