مصوبات جلسه سی و پنجم شورای فقهی بانک مرکزی

در سی و پنجمین جلسه شورای فقهی بانک مرکزی موضوع "بررسی فقهی تضمین سود علی الحساب سپرده های سرمایه گذاری در بانکداری بدون ربا" مورد بررسی قرار گرفت.

گزارش پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با موضوع "بررسی فقهی تضمین سود علی الحساب سپرده های سرمایه گذاری در بانکداری بدون ربا" در سی و چهارمین جلسه مورخ 1399/10/24 و سی و پنجمین جلسه مورخ 1399/11/29 شورای محترم فقهی بانک مرکزی مطرح و در راستای طراحی ابزارهای جدید در شبکه بانکی کشور(علاوه بر ساز و کارهای موجود افتتاح سپرده های سرمایه گذاری مدت دار) به دو صورت با مشخصات زیر مغایر با موازین شرعی، تشخیص داده نشد:

الف_افتتاح حساب سپرده های سرمایه گذاری مدت دار توسط بانک ها و موسسات اعتباری غیر بانکی و تخصیص منابع حسابهای مذکور به اعطای تسهیلات در قالب عقود مبادله ای با نرخ سود معین (با تاکید بر عقد مرابحه) با سازوکار زیر مجاز است:

1- نرخ سود سپرده های مذکور با درنظر گرفتن ریسکهای مترتب بر بانک یا موسسسه اعتباری غیربانکی در تخصیص منابع (مانند ریسک نکول تسهیلات‌گیرندگان)،در یک بازه معین با کف و سقف مشخص، توسط بانک مرکزی تعیین می شود.

2- به سپرده های مزبور سود قطعی در بازه‌های زمانی تعیین شده توسط بانک مرکزی پرداخت می گردد.

ب_ افتتاح حساب سپردده های سرمایه گذاری مدت دار توسط بانک ها و موسسسات اعتباری غیر بانکی و تخصیص منابع حسابهای مذکور و اعطای تسهیلات صرفا در قالب عقود مشارکتی (با تاکید بر مشارکت مدنی) با نرخ سود نامعین با سازوکار زیر مجاز است:

1- در سپرده های مذکور سود علی الحساب مبنا نبوده و سود قطعی به صورت دوره ای محاسبه و متناسب با مدت و مبلغ سپرده گذاری، به سپرده گذاران پرداخت می گردد.

2- استفاده از این نوع سپرده ها جهت اعطای تسهیلات در قالب عقد مشارکت مدنی صرفا در مورد طرح هایی مجاز است که با تایید بانک مرکزی، امکان حسابرسی مستقل و محاسبه سود و زیان طرح امکان پذیر باشد.

3- در سپرده های مزبورصرفا تضمین اصل سپرده بر عهده بانک ها و موسسات اعتباری غیر بانکی قرار دارد و تضمیمنی در رابطه با حداقل میزان سود، به سپرده گذاران ارائه نمی شود.

4- سود در سپرده های مزبور براساس بازده طرح تعیین می شود.