به همت انجمن مالی اسلامی ایران نشست بین‌المللی «آیا مالی اسلامی می‌تواند بستر را برای تسریع صادرات در میان کشورهای اسلامی هموار کند؟» با ارائه دکتر سید علمدارعلی شاه (استادیار گروه مالی با گرایش مالی اسلامی در دانشکده علوم مدیریت دانشگاه محمد علی جناح کراچی. پاکستان) روز شنبه 18 آذرماه ساعت 14 برگزار گردید.

ارائه دکتر سید علمدارعلی شاه به شرح ذیل می باشد:

قطعا تامین مالی اسلامی می تواند نقش بسزایی در افزایش صادرات کشورهای اسلامی داشته باشد.مالی اسلامی در واقع یک انقلاب مالی اسلامی است.
با اشاره به توسعه و پذیرش گسترده بانکداری اسلامی، مناسب است که از مالی اسلامی به عنوان «انقلاب مالی اسلامی» یاد کنیم.

انقلاب صنعتی در مقابل انقلاب مالی اسلامی

تقابل بین انقلاب صنعتی قرن 19 و انقلاب مالی اسلامی قرن 21 مستلزم در نظر گرفتن تأثیرات مربوط به آنها بر چشم اندازهای اقتصادی، اجتماعی و مالی است. در اینجا چند نکته برای مقایسه وجود دارد:
تحول نظام های اقتصادی
 تغییرات فناوری و نهادی
 تأثیر بر تجارت و بازرگانی
 تغییرات اجتماعی و فرهنگی

جهانی شدن و ارتباط

چگونه مالی اسلامی می تواند در ارتقای صادرات کمک کند؟

مالی اسلامی شامل اصول و مفاهیمی است که می تواند به ارتقای صادرات در میان کشورهای اسلامی کمک کند. در اینجا برخی از زمینه‌های کلیدی که با تقویت تجارت بین‌المللی مرتبط هستند عبارتند از:
• شیوه های تجارت اخلاقی
• زکات و صدقه
• توزیع ثروت
• تامین مالی اجتماعی اسلامی
• بانکداری بدون بهره
• قراردادهای تجاری منطبق با شرع
• همکاری اقتصادی اسلامی

چشم انداز اقتصاد خرد برای ارتقای صادرات

دیدگاه اقتصاد خرد مالی اسلامی بر عوامل اقتصادی، خانوارها و مشاغل کوچک در چارچوب اصول اسلامی متمرکز است. در اینجا برخی از حوزه های کلیدی در اقتصاد خرد اسلامی که می تواند به تسریع صادرات در میان کشورهای اسلامی کمک کند، آورده شده است:

• تامین مالی خرد اسلامی
• توسعه کارآفرینی
• کارآفرینی اجتماعی اسلامی
• شیوه های کار منصفانه
• رفتار مصرف کننده اسلامی
• توسعه صنعت حلال
• قرض الحسنه
• اخلاق کار اسلامی
اقتصاد خرد اسلامی در میان کشورها می تواند اکوسیستم حمایتی برای افراد و کسب و کارهای کوچک فعال در فعالیت های صادراتی ایجاد کند. این به نوبه خود به توسعه کلی اقتصادی و پایداری ابتکارات صادرات محور در کشورهای اسلامی کمک می کند.

دیدگاه اقتصاد کلان مالی اسلامی بر شرایط، سیاست‌ها و ساختارهای اقتصادی گسترده‌تر در یک کشور یا منطقه متمرکز است که بر اساس اصول اسلامی هدایت می‌شود. در اینجا برخی از حوزه های کلیدی در اقتصاد کلان اسلامی که می توانند در تسریع صادرات در میان کشورهای اسلامی نقش داشته باشد، آورده شده است:

• سیاست مالی اسلامی
• سیاست پولی اسلامی
• برنامه ریزی اقتصادی اسلامی
• زیرساخت بانکداری و مالی اسلامی
• استفاده از زکات برای توسعه اقتصادی
• سیاست های تجارت اسلامی
• همکاری و یکپارچگی اقتصادی اسلامی
• شبکه های مطمئن اجتماعی اسلامی
• پایداری زیست محیطی
ادغام پایداری زیست محیطی در سیاست های اقتصادی با اصول اسلامی است. صنایع صادرات محور را می توان به اتخاذ شیوه های دوستدار محیط زیست تشویق کرد که به رشد اقتصادی پایدار کمک می کند.

دیدگاه پول گرایی اسلامی برای ارتقای صادرات

ترویج صادرات در میان کشورهای اسلامی از منظر پول گرایی اسلامی مستلزم همسویی سیاست های پولی با اصول اسلامی برای ایجاد یک فضای اقتصادی مساعد است. در اینجا چند استراتژی وجود دارد:
• تامین مالی بدون بهره
• عرضه پول پایدار
• ابزارهای مالی اسلامی
• تامین مالی تجارت بر اساس اصول شرعی
• بازارهای ارز اسلامی
• تعاون پولی اسلامی
• تشویق تجارت و سرمایه گذاری اسلامی
• استفاده از زکات برای توسعه اقتصادی
• تقویت زیرساخت های بانکداری اسلامی
• شمول مالی برای صادرکنندگان

کشورهای اسلامی می‌توانند با همسو کردن سیاست‌های پولی با اصول اسلامی و ایجاد فضای حمایتی مالی، شرایطی را ایجاد کنند که صادرات را به شیوه‌ای منطبق با دیدگاه‌های پول‌گرایی اسلامی ارتقا دهند. این رویکرد بر رویه‌های مالی اخلاقی و بدون بهره تاکید می‌کند که به یک نظام اقتصادی پایدار و فراگیر کمک می‌کند.

چشم انداز مالی برای ارتقای صادرات

از منظر مالی اسلامی، اجرای تدابیر منطبق با اصول اسلامی می تواند به ارتقای صادرات کشورهای اسلامی کمک کند. در اینجا اقدامات کلیدی در این راستا وجود دارد:

. مالیات عادلانه
. استفاده از زکات در توسعه اقتصادی
. صندوق های توسعه اسلامی
. مشارکت های دولتی و خصوصی
. مخارج عمومی اخلاقی
. حمایت از صنعت حلال
. هزینه های اجتماعی اسلامی
. صندوق های دارایی حاکمیت اسلامی
. سیاست های تجارت اسلامی:
. چشم پوشی از تعرفه های ناعادلانه
. قرض الحسنه
با اتخاذ این تدابیر، کشورهای اسلامی می توانند محیط مالی ایجاد کنند که از توسعه اقتصادی اخلاقی، فراگیر و پایدار حمایت می کند و در نهایت به تسریع صادرات در راستای اصول مالی اسلامی کمک می کند.

دیدگاه اقتصاد اسلامی کلاسیک و نئوکلاسیک برای ارتقای صادرات
در حالی که دیدگاه‌های اقتصادی کلاسیک و نئوکلاسیک مختص اقتصاد اسلامی نیستند، برخی از اصول را می‌توان برای ارتقای صادرات در راستای ارزش‌های اسلامی تطبیق داد. در اینجا راه هایی برای ترویج صادرات از هر دو دیدگاه کلاسیک و نئوکلاسیک اسلامی آورده شده است:

دیدگاه اقتصاد اسلامی کلاسیک:
• تجارت به عنوان مبادله اخلاقی
• همکاری دوجانبه
• اجتناب از استثمار

دیدگاه اقتصاد اسلامی نئوکلاسیک:

1. کارایی بازار
2. ایجاد انگیزه برای صادرکنندگان
3. سیاست های بازار محور
4. پویایی عرضه و تقاضا
5. سرمایه گذاری در سرمایه انسانی
6. توسعه زیرساخت
7. آزادسازی تجارت
8. سرمایه گذاری مستقیم خارجی
9. سازوکار قیمت گذاری
10. کارایی تخصیص منابع

ثبات مالی نظام های مالی اسلامی
حفظ ثبات مالی اسلامی برای تقویت رشد اقتصادی و حمایت از صادرات در میان کشورهای اسلامی بسیار مهم است. در اینجا برخی از حوزه‌های کلیدی در ثبات مالی اسلامی که می‌تواند به تسریع صادرات کمک کند، آورده شده است:
• تاب آوری بانکداری اسلامی
• مکانیسم های اشتراک ریسک
• بازارهای سرمایه اسلامی باثبات
• مدیریت نقدینگی
• ابزارهای مالی منطبق با شرع
• بیمه اسلامی (تکافل)
• چارچوب های نظارتی برای ثبات مالی
• شمول مالی اسلامی
• همکاری مالی فرامرزی
کشورها با تمرکز بر این حوزه ها و ارتقای ثبات مالی در نظام مالی اسلامی، می توانند زیربنای محکمی برای کسب و کارهای صادراتی ایجاد کنند. این امر به نوبه خود به رشد و توسعه اقتصادی پایدار مطابق با اصول اسلامی کمک می کند.

جهت مشاهده فیلم نشست کلیک کنید.