کنفرانس‌ها و نشست‌های علمی

دکتر مورنیاتی مخلصین استاد و رئییس دانشگاه اسلامی تزکیه اندونزی و عضو هیئت مدیره انجمن حسابداران اندونزی در ارئه خود با موضوع دستاوردهای حسابداری اسلامی و طراحی برنامه آموزشی برای حسابداری اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد گفت: پاچولو ریاضیدان ایتالیایی، همکار لئوناردو داوینچی به عنوان اولین ارائه کننده علم حسابداری شناخته می شود. در اروپا از او به عنوان "پدر حسابداری " یاد می شود و او اولین کسی بود که اثری در مورد سیستم حسابداری دوگانه در این قاره منتشر کرد.

وی در مورد استاندارد سازی حسابداری اسلامی در جهان امروز گفت: تلاش‌های هماهنگ‌سازی شرعی توسط AAOIFI عمدتاً بر این واقعیت تأکید دارد که این تلاش‌ها باید توسط این نهاد ادامه داشته باشد.

برای مثال، AAOIFI باید بتواند جامعه‌پذیری دقیق‌تری را برای علمای اسلامی و هیئت مدیره بانک اسلامی در مورد مسائل شرعی در مورد هر استاندارد حسابداری تازه صادر شده سازماندهی کند و با مقامات کشوری همکاری نزدیک‌تری داشته باشد تا از انجام هماهنگی اطمینان حاصل کند. این نتیجه همچنین از دیدگاه های قبلی پشتیبانی می کند که نشان می دهد AAOIFI باید تلاش های سازنده بیشتری را برای اطمینان از پذیرش استانداردهای خود انجام دهد.
دکتر مخلصین در مورد یک پرونده رسوایی حسابداری غیر اسلامی به موضوع شرکت توشیبا اشاره کرد و گفت: یک شرکت فرعی توشیبا فقط در 26 تراکنش ثبت شده بر روی کاغذ فروش ساختگی 43.5 میلیارد ینی را ثبت کرد. این رسوایی ممکن است دوباره توشیبا را وارد بحرانی مشابه تقلب حسابداری گسترده آن در سال 2015 کند.

عضو هیئت مدیره انجمن حسابداران اندونزی در مثال دیگر گفت: رسوایی Enronکه در اکتبر 2001 افشا شد، در نهایت منجر به ورشکستگی یکی از بزرگترین شرکت های انرژی آمریکا و انحلال غول حسابداری آرتور اندرسن شد. بسیاری از مدیران انرون به اتهامات مختلف متهم و به زندان محکوم شدند. این شرکت و مشاورانش اکثریت مشتریان خود را از دست دادند و تعطیل شدند. کارمندان و سهامداران علیرغم از دست دادن میلیاردها حقوق بازنشستگی و قیمت سهام، استرداد محدودی را در دعاوی حقوقی دریافت کردند.

آیا سناریوی مشابهی می تواند در مامن الهی امور مالی منطبق با شریعت اتفاق بیفتد؟

صنعت مالی اسلامی به مدیریت سالم و حاکمیت اخلاقی خود می بالد. طی سال‌ها و پس از آشفتگی بحران مالی 2008، صنعت مالی اسلامی به نقطه عطف و جایگزینی برای سیستم بانکی مرسوم معیوب بدل شده است. با این وجود، آب زلال مالی اسلامی ممکن است توسط چرخش های داخلی و خارجی دچار مشکل شود. در واقع، این مسئله ، کل اقتصاد اسلامی را در بر می گیرد نه فقط اقتصاد مالی یا بانکداری اسلامی.

ریئس دانشگاه اسلامی تزکیه اندونزی در مورد منابع حسابداری اسلامی گفت: المزیندرانی، محقق مسلمانی است که در زمینه حسابداری آثاری دارد. رساله فلکیه کتاب الصیاقات وی که در سال 765 هجری قمری به صورت خطی نوشته شده ولی هنوز چاپ و منتشر نشده است. المزیندرانی آن را حدود 131 سال قبل از انتشار کتاب پاچیولی نوشته است.

مزیندرانی در نسخه خطی خود درباره اجرای حسابداری که در آن زمان رواج داشت با تمام قوانینی که باید رعایت شود توضیح می دهد. وی در کتاب خود در مورد اجرای ثبت داد و ستدها در دفتر ویژه می گوید: اگر هنوز جای خالی در دفتر وجود دارد، به هر دلیلی باید آن را محدود کرد تا از فضای خالی استفاده نشود. این خط به ترقین معروف است. تراز حسابداری باید به طور منظم صادر شود. ترازو به هاشیل معروف است. معاملات باید مطابق با تاریخ وقوع به خوبی ثبت شوند. در ثبت تراکنش ها باید از عبارت صحیح استفاده شود و در استفاده از کلمات دقت شود.

اصلاح تراکنش هایی که با خط زدن یا حذف آنها ثبت شده اند مجاز نیست. اگر حسابدار (خزانه دار) مبلغ مازاد معامله را ثبت کند، باید مابه التفاوت را از جیب شخصی خود به دفترخانه پرداخت کند. گاهی اوقات حسابدار فراموش می کند که معامله هزینه را ثبت کند، بنابراین باید مبلغ کمبود را نقداً پرداخت کند تا زمانی که بتواند وقوع معامله را ردیابی کند. در یک کشور اسلامی، یک بار یک حسابدار فراموش کرد که یک معامله هزینه 1300 دیناری را ثبت کند، بنابراین مجبور به پرداخت آن مبلغ شد. در پایان سال مالی می توان کمبود را شناسایی و سپس آن را تعدیل کرد; یعنی مقایسه کردن مانده دفتری همسنجی با مانده سایر دفاتر، و مانده های همسنجی در دفترخانه.

در پایان سال مالی، حسابدار باید گزارش مفصلی از مبلغ (مالی) تحت مسئولیت خود و نحوه تنظیم مبلغ (مالی) ارائه دهد. گزارش سالانه ارسال شده توسط حسابدار باید از یک طرف بررسی و از طرفی دیگر با گزارش سال قبل و مبلغ ثبت شده در دفتر مقایسه شود. معاملات مالی باید بر اساس ماهیت آنها در گروه های مشابه دسته بندی شوند، مانند طبقه بندی و ثبت مالیات هایی که دارای یک شخصیت و در یک گروه مشابه هستند.

درآمد باید در سمت راست صفحه با ذکر منابع این درآمدها ثبت شود. هزینه ها باید در سمت چپ صفحه با یادداشت های کافی ثبت شوند. هنگام بستن تراز باید علامت خاصی روی آن باشد. پس از ثبت کلیه تراکنش های مالی، معاملات مشابه را باید به دفتر مخصوصی که برای معاملات از همان نوع در نظر گرفته شده است، منتقل کرد. معاملات مشابه باید توسط شخص دیگری انجام شود که مستقل است، نه با شخصی که سوابق را در دفترهای روزانه و سایر دفاتر ثبت می کند.
پس از ثبت و انتقال تراکنش های مالی در دفاتر لازم است گزارش های دوره ای، ماهانه یا سالانه در صورت نیاز تهیه شود. گزارش باید مفصل و درآمد , منابع و نیز تخصیص آن توضیح داده شود.

به گفته المزیندرانی، سیستم حسابداری که در حدود سال 765/1363 هجری قمری رواج داشت عبارت است از:
حسابداری کشاورزی
حسابداری انبارداری
حسابداری پر بهره
حسابداری تعمیر و نگهداری
حسابداری مراقبت از حیوانات

دکتر مخلصین در مورد انجمن حسابداران اندونزی گفت: این انجمن در ۲۳ دسامبر ۱۹۵۷ تاسیس شد و بعنوان یک سازمان حرفه ای حسابداری در اندونزی رسمیت دارد. تقریبا ۳۰ هزار نفر در این سازمان فعالیت دارند که که در حدود ۲۰ هزار نفر از آنها حسابدار رسمی (Charted Accountant)هستند و این نهاد در ۳۴ استان اندونزی شعبه دارد. هیئت استانداردهای حسابداری شرعی موسسه حسابداران اندونزی استانداردهایی را بر اساس نیاز صنعت و بهترین شیوه های حسابداری را توسعه می دهد ضمن اینکه از فتوای هیئت ملی شریعت و شورای علمای اندونزی در عملکرد بهره می برد.

مخلصین در پایان با توجه به برنامه درسی حسابداری اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد که توسط آکادمی تزکیه طراحی شده است، گفت: این دوره در مورد مسائل مالی و حسابداری اسلامی و رویه ها در مناطق و کشورهای مختلف مانند شورای همکاری خلیج فارس، اروپا، آسیای جنوب شرقی، آسیای جنوبی، جنوب صاحارا آفریقا، سایر کشورهای خاورمیانه، آسیا و آمریکا بحث می کند.. این دوره با بحث در مورد توسعه مالی اسلامی و موسسات مالی اسلامی (IFIs) در هر کشور و چگونگی توسعه آن در طول زمان شروع می شود. حسابداری اسلامی به عنوان فلسفه با استفاده از ادبیات دانشگاهی در مورد چگونگی درک آن در کشورهای مورد مطالعه مورد بحث قرار می گیرد. به همین ترتیب، حسابداری اسلامی به عنوان گزارشگری مالی و استانداردهای حاکمیتی برای امور مالی اسلامی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. حسابداری سیاسی برای نشان دادن تمایل هر کشور به انتخاب استانداردها مورد بررسی قرار می گیرد. استانداردسازی و هماهنگ سازی استانداردهای حسابداری نیز برای مؤسسات مالی اسلامی ارائه می شود.

وی در خصوص فصل اخلاق اسلامی برای حسابداران بر اساس برنامه درسی آکادمی تزکیه در حسابداری اسلامی، خاطرنشان کرد: حسابداران در قبال جامعه مسئولیت دارند تا اطلاعات شفاف را برای تصمیم گیری به اطلاع جامعه برسانند. نگرانی فزاینده ای وجود دارد که حسابداران در بسیاری از موارد، اطلاعات مورد نیاز جامعه را ارائه نمی کنند. همچنین این یک نگرانی فزاینده در مورد استانداردهای ظاهرا پایین اخلاقی برخی از حسابداران است. مسئله شرکت Enron در دهه 1990 عدم رعایت اخلاق در بین حسابداران را تکرار کرد. بسیاری از محققان حسابداری پیشنهاد کردند که سیستم آموزشی باید بخشی از تقصیر باشد. همچنین بررسی مجدد نوع سیستم آموزشی که حسابداری را تولید می کند بسیار مهم است.
این فصل پیشنهاد می‌کند که جهت‌گیری حرفه حسابداری باید بر توسعه اخلاقی دینی و ارزش‌ها در توسعه اخلاق حسابداری باشد. ضمن اینکه جهان‌بینی و اخلاق اسلامی می‌تواند بینش‌هایی در مورد فرآیند توسعه یک حسابدار اخلاقی ارائه دهد. این فصل منشور اخلاقی حسابداران و حسابرسان مؤسسات مالی اسلامی را که توسط AAOIFI تدوین شده است را بررسی و اصل حقوقی اسلامی مصلحه را به عنوان یک چارچوب و مکانیزم فیلتر اخلاقی پیشنهاد می کند تا به عنوان وسیله ای برای حل تعارضات اخلاقی که معمولاً حسابداران با آن مواجه می شوند در نظر گرفته شود.

جهت مشاده فایل و فیلم جلسه اینجا را کلیک کنید.

فیلم جلسه

فایل جلسه