عضو هیئتعلمی دانشگاه امام صادق(ع) اظهار کرد: وقتی عملکرد بانک مرکزی را براساس وضعیت فعلی کشور ارزیابی میکنیم، بخشنامه شورای پول اعتبار درباره تغییر سودهای روزشما به ماهشمار، قابل قبول است و منطق اقتصادی هم تا حدودی این را تأیید میکند.
کامران ندری، عضو هیئتعلمی دانشگاه امام صادق(ع) در گفتوگو با ایکنا، درباره بخشنامه اخیر شورای پول اعتبار مبنی بر تغییر سودهای روزشمار به ماهشمار گفت: بنده اساساً در مورد اینکه بانک مرکزی باید به تعیین نرخ سودهای بانکی در سطح خُرد ورود کند، تردید دارم. البته از منظر کاملا تئوریک و نظری و با تجربیاتی که در سایر کشورها در حوزه بانکداری وجود دارد معمولا بانکهای مرکزی نباید این کار را انجام دهند و به صورت دستوری و با بخشنامه و ابلاغ ورود نمیکنند بلکه صرفاً در رابطه با برخی نهادهای مالی، سقف نرخ بهرهای را برای اعطای تسهیلات تعیین میکنند که اصطلاحاً آن را سقف ربا مینامدف چراکه در گذشته آن را ربا محسوب میکردند و اجازه نمیدادند مؤسسات مالی حتی از یک شخص پرریسک و با درجه اعتباری پائین، نرخ سود بالایی را دریافت کنند.
وی درباره وضعیت تعیین نرخ سود در سایر کشورهای دنیا افزود: در مجموع چنین روالی وجود ندارد که بانکهای مرکزی در سطح سودهای خُرد، چندان مداخله کنند اما همانگونه که عرض کردم این مربوط به نظاماتی است که الان در وضعیت عادی قرار دارند و بسیار خوب توانستهاند سازمان مالی خود را ساختارمند و روشمند کنند. بنده این را هم میپذیرم که آنچه در دنیا اتفاق میافتد را حداقل در کوتاه مدت نمیتوانیم در داخل کشورمان اجرایی کنیم بلکه ابتدا باید مقدمات آن فراهم شده و سپس به سمت الگوهای موفق و ایدهآل در سایر کشورها حرکت کنیم.
ندری ادامه داد: در شرایط فعلی با توجه به وضعیتی که بانکهای ما دارند چندان نمیتوان به این بخشنامه ایراد گرفت گرچه با اصول مدیریت نظام پولی و بانکی چندان همخوانی ندارد اما همانگونه که عرض کردم عملکرد بانک مرکزی را براساس وضعیت فعلی کشور ارزیابی میکنیم و با توجه به این وضعیت، این بخشنامه قابل قبول است. منطق اقتصادی هم تا حدودی این را تأیید میکند که سپردههایی که جنبه دیداری دارند نرخ سود این سپردهها به نسبت سپردههایی که مدتدار هستند و جنبه سرمایهگذاری دارند، پائینتر باشد.
وی یادآور شد: بنابراین از آنجائیکه سپردههای فعلی در نظام بانکی ما بیشتر جنبه دیداری پیدا کردهاند و افراد هر آن میتوانند با استفاده از کارتهای بانکی از موجودی خود در این حسابهای استفاده کنند طبیعی است که نرخ سودی که به این سپردهها پرداخت میشود نرخ سود کمتری باشد. بانک مرکزی هم با توجه به اینکه معمولاً بانکهایی به سراغ دادن نرخ سود بالا به سپردهها میروند که احتمالا این بانکها وضعیت مناسب و سالمی ندارند و برای رفع مشکلات خود پیشنهاد سود بالا میدهند این بخشنامه را براساس همین پیش فرض صادر کرده است که جلوی چنین بانکهایی را بگیرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق اظهار کرد: در شرایط کنونی نمیتوان ایرادی به این بخشنامه گرفت گرچه در بلندمدت باید به سمتی حرکت کنیم که بانک مرکزی در تعیین سود سپرده و تسهیلات خُرد دخالتی نکند. دخالت بانک مرکزی باید در سطح عمده و آن هم نه به صورت بخشنامه و دستوری بلکه با هدایت نرخها به شیوههایی باشد که در دنیا مرسوم است. تعیین سقف برای تسهیلاتی که بانک مرکزی در اختیار بانکها قرار میدهد و عملیات بازار باز که بانک مرکزی تأکید بسیاری بر آن دارد، شیوههای فنی و اصولی هستند که بانکهای مرکزی برای هدایت سود در بازار پول و بینبانکی از آنها استفاده میکنند و روش صحیح هم همین است اما همانگونه که گفتم با توجه به اینکه ساختار نظام بانکی ما با ساختار مطلوب فاصله قابل ملاحظهای دارد، به یکباره نمیتوانیم به سمت اشکال آرمانی دخالت بانک مرکزی در نظام بانکی حرکت کنیم بلکه باید به تدریج و گام به گام حرکت کنیم.
ندری ادامه داد: البته باید بر این نکته هم تأکید کنم که تأیید این بخشنامه بدین معنا نیست که بنده موافق پائین آوردن نرخ سود بانکی هستم بلکه در شرایط فعلی با توجه به اینکه شرایط اقتصاد، شرایط تورمی است معتقدم نه تنها نرخ سود بانکی نباید کاهش پیدا کند بلکه باید افزایش هم داشته باشد اما این نکته در مورد سپردههای بلندمدتی است که سپردهگذاران برای مدت قابل قبولی در نزد بانک میگذارند و چون برای مدتی طولانی منابع خود را در اختیار بانک میگذارند مستحق دریافت نرخ سود بالاتر هستند.
وی درباره مزایای این بخشنامه برای بانکها افزود: این اقدام شورای پول و اعتبار باعث میشود رقابت بین بانکها از بین برود، چراکه بانکهایی که وضعیت مطلوبی ندارند معمولاً برای جذب نقدینگی مورد نیاز خود به مردم پیشنهاد میدهند که در نزد آنها سپردهگذاری کرده و سود بالای روزشماری دریافت کنند و این باعث ایجاد رقابت ناسالم میشود.
این کارشناس اقتصادی در پایان گفت: تا زمانیکه نتوانیم نظارت قابل قبولی روی شبکه بانکی داشته و بانکهای ناسالم را تعیین تکلیف کنیم، این بخشنامهها، تنها راه حل کوتاهمدتی است که وجود دارد و کار دیگری نمیتوان انجام داد، لذا این اقدام در کوتاهمدت به نفع نظام بانکی تمام خواهد شد اما باز هم تکرار میکنم بنده موافق کاهش سود بانکی نیستم بلکه سود سپردههای بلندمدت باید افزایش پیدا کند.
منبع: ایکنا