مرکز پژوهش توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار در گزارش جدید خود به بررسی تحلیلی وضعیت بازار اوراق بهادار اسلامی (صکوک) در ایران و جهان به قلم دکتر محمد توحیدی و رضا یارمحمدی پرداخته است.
در مقدمه این گزارش می خوانیم:
يکي از نوآوريهاي دهه اخير در عرصه بحثهاي پولي و مالي اسلامي، انتشار انواع اوراق بهادار اسلامي به نام صکوک است؛ اين اوراق که بهطور عمده براي تأمین مالي دولت، سازمانهاي وابسته به دولت و بنگاههاي اقتصادي منتشر ميشوند بر اساس عقود اسلامي طراحي شدهاند و جايگزين مناسبي برای اوراق بهادار ربوي بهويژه اوراق قرضه شمرده ميشوند. انتشار اوراق بهادار (صكوك) بر اساس احكام مقدس شريعت اسلامي يكي از مهمترين دستاوردهاي بانكداري و ماليه اسلامي و ازجمله برجستهترين ابزارهای توسعه اقتصاد اسلامي است، مشروط بر اينكه در سازوكارهاي آن تمام اصول بنيادي كه اقتصاد اسلامي را از ديگر اقتصادها متمايز ميسازد، رعايت شود.
ظهور و توسعه انواع و طبقات مختلف صکوک بهطور عمده ناشی از تقاضای بازار است. صکوک را میتوان به طرق مختلفی دستهبندی نمود. تقسیمبندی صکوک میتواند بر مبنای قراردادها و عقودی باشد که اوراق بر مبنای آن منتشر میشود یا بر مبنای ماهیت و نوع داراییهای موضوع انتشار صکوک و یا ویژگیهای فنی و تجاری خود اوراق باشد. در این گزارش طبقهبندیهای مختلف صکوک بر اساس معیارهای گوناگون موردبررسی قرار میگیرد.