هدف پژوهش حاضر واکاوی نظری ضرورت آموزش اخلاق و ارزشهای اسلامی در برنامه درسی حسابداری در دانشگاهها است...
فصلنامه پژوهش حسابداری در شماره 32 از سال نهم خود مقاله ای با عنوان « ضرورت آموزش اخلاق و ارزش های اسلامی در برنامه درسی حسابداری دانشگاه ها» به قلم دکتر سید علی حسینی و فاطمه بابائی منتشر کرده است.
در چکیده این مقاله میخوانیم: از آنجا که حسابداران مسئول تهیه صورتهای مالی هستند که نشان دهنده عملکرد واحد تجاری است، پایبندی آنها به اصول اخلاقی برای جامعه بسیار مهم است. در کشورهای اسلامی حسابداران علاوه بر رعایت اصول اخلاقی تدوین شده توسط فدراسیون بینالمللی حسابداران(IFAC) بایستی به اصول اخلاقی سازمان حسابداری و حسابرسی موسسات مالی اسلامی(AAOIFI) نیز پایبند باشند. آموزش اخلاق، آینده حرفه حسابداری را تضمین میکند و اطمینان میدهد که حسابداری نقش تاریخی خود را در جهت شکوفایی اقتصاد و پیشرفت جامعه به طور اثربخش ادامه می دهد.
همچنین آموزش ارزشهای اسلامی در حسابداری باعث نهادینه شدن رفتار اخلاقی در دانشجویان می شود و آنها را برای مواجه موثر با چالشهای اخلاقی در محیط کار آماده میکند. در ایران، حتی پس از رسواییهای حسابداری اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی که منجر به توجه بیشتر دانشگاهها و نهادهای حرفه ای به موضوع آموزش اخلاق در حسابداری شد و نیز علیرغم تلاشهای اخیر کشورهای اسلامی برای آموزش ارزشهای اسلامی در برنامه درسی دانشگاهها، هنوز تغییرات قابل ملاحظه ای برای گنجاندن اخلاق و ارزشهای اسلامی در برنامه درسی حسابداری صورت نگرفته است. بنابراین هدف پژوهش حاضر واکاوی نظری ضرورت آموزش اخلاق و ارزشهای اسلامی در برنامه درسی حسابداری در دانشگاهها است.
در مقدمه این مقاله میخوانیم: حسابداری نقش مهمی در جامعه ایفا میکند و تصمیمات حسابداران بر رفاه و زندگی مردم تأثیرگذار است. حسابداران تعهداتی نسبت به سهامداران، اعتباردهندگان، کارکنان، تامین کنندگان، دولت، حرفه حسابداری و عموم مردم دارند و باید به مسئولیت حرفهای خود در حسابداری پایبند باشند. بنابراین، اخالق، روشی برای جلب اعتماد جامعه نسبت به حرفه حسابداری است. اخلاق حسابداری برای حسابداران حرفهای و کسانی کـه بـه خدمات حسابداری تکیه دارند، اهمیت زیـادی دارد و حرفـه حسـابداری باید اصول خلاقی و قوانینی را تدوین نمایند کـه اعضـای آن را ملـزم به رعایت سطحی از خویشتنداری که مـاورای الزامـات قانونی و مقرراتی است، نماید. پس از رسوائیهای بزرگ شرکتها در طول دهه ۱۹۸۰ و نیز اوایل دهه ۲۰۰۰ که منجر به زیانهای کلان تعداد زیادی از سرمایهگذاران شد، موضوع اخلاق در کسب و کار و حرفه حسابداری مورد توجه قرار گرفت.
همچنین میخوانیم: وقوع این رسواییها دانشگاهیان، شاغلان حرفه و بسیاری دیگر را به سمت تمرکز بر مهارتهای تصمیمگیری اخلاقی حسابداران و عوامل فردی و سازمانی موثر بر آن سوق داد زیرا تمرکز صرف بر آموزش دروس فنی و بیتوجهی به آموزش اخلاق در برنامه درسی حسابداری در دانشگاهها موجب میشود دانشجویانی تربیت شوند که صلاحیت الزم را برای کسب اعتماد جامعه ندارند. به عبارتی، وقوع رسواییهای اخیر حسابداری در آمریکا منجر به توجه بیشتر به ضرورت آموزش اخلاق در حسابداری شد.
در بخش دیگری از این مقاله آمده است: تأکید جامعه دانشگاهی برآموزش اخلاق در دانشگاهها منجربه پیشنهادات مختلفی در مورد نحوه آموزش اخلاق در برنامه درسی حسابداری در دانشگاهها شده است. برنامههای متعددی برای آموزش اخلاق در برنامه درسی حسابداری وجود دارد که اثربخشی و کارایی آنها تحت تأثیر عواملی از قبیل میزان زمان اختصاص داده شده به آموزش اخلاق در برنامه حسابداری، برنامه ریزی درس اخلاق به عنوان یک درس مستقل در برنامه درسی، ادغام درس اخلاق با سایر دروس حسابداری یا ترکیبی از هر دو و ویژگیهای کسانی که مسئول آموزش درس اخلاق به دانشجویان حسابداری هستند، قرار میگیرد.
صرف نظراز تفاوتهای مذکور، به نظر میرسد آموزش اخالق در حسابداری اثرات مثبتی برقدرت استدلال دانشجویان داشته باشد. بیشتر تحقیقات در مورد میزان آموزش اخلاق، در کشورهای توسعه یافته به ویژه ایالات متحده آمریکا و بریتانیا انجام شده است. شواهد حاصل از تحقیقات انجام شده در ایالات متحده آمریکا نشان می دهد که میزان آموزش اخلاق در حسابداری با کاهش آموزش دروس اختصاصی مرتبط با اخلاق در برنامه درسی دانشگاهها کاهش یافته است.
در بخش دیگری با عنوان «حسابداری در اسلام» آمده است: دین اسالم برنامه جامع زندگی برای مسلمانان است که نیازهای معنوی و مادی زندگی آنان را در سطح فردی و اجتماعی پوشش میدهد. این برنامه زندگی مبتنی بر شریعت (تعالیم اسلامی) است و همه جوانب زندگی مسلمانان از جمله روش حسابداری، ویژگیها و استانداردهای اخلاقی حسابداران را در بر می گیرد. کتابهای تاریخی دست نویسی که در ترکیه و مصر نگهداری می شوند، نشان میدهد که حسابداری از همان مراحل اولیه حکومت اسلامی در مدینه منوره به کار گرفته شده است. اصطلاحات حسابداری و حسابدار در مراحل اولیه و اواسط حکومت اسلامی مورد استفاده قرار نگرفته است. زمان دقیق استفاده از این اصطلاحات مشخص نیست، اما احتمالا میتوان کاربرد آنها را به نفوذ استعمار و معرفی فرهنگ غربی در قرن نوزدهم نسبت داد.
در بخش نتیجهگیری این مقاله نیز میخوانیم: مذهب میتواند یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار در رفتار اخلاقی و قضاوت افراد باشد، با آموزش ارزشهای اسلامی در دانشگاهها، میتوان از آن به عنوان یک فیلتر اخلاقی برای حسابداران استفاده کرد و حسابداران را به روش حسابداری منصفانه، صادقانه و درست سوق داد تا سطح حسابدهی و پاسخگویی در سیستم حسابداری کشور ارتقا یابد. امید است که با لحاظ نمودن آموزش اصول اخلاقی و ارزشهای اسلامی در برنامه درسی حسابداری در دانشگاهها رفتار اخلاقی دانشجویان حسابداری جهت ارائه خدمات بهتر به جامعه تکامل یابد.
علاقه مندان می توانند این مقاله را از این نشانی دریافت نمایند.