نشست تخصصی انجمن مالی اسلامی ایران با موضوع « الزامات انتشار صکوک و اوراق قرضه بر بستر بلاک چین » روز سه شنبه 25 دی ماه 97 با سخنرانی هریس عرفان، ریاست بخش بانکداری و مالی شرکت خدماتی تخصصی Gateway LLP لندن  در محل شرکت فرابورس ایران برگزار گردید. در این نشست که با همکاری فرابورس ایران و کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران برگزار  گردید. هریس عرفان ، ریاست بخش مالی اسلامی جهانی بانک سرمایه گذاری بارکلی انگلستان به الزامات انتشار صکوک و اوراق قرضه بر بستر بلاکچین پرداخت.

هریس عرفان با اشاره به اینکه یکی از زیبایی‌های فین‌تک استفاده از فناوری برای حل مشکلات موجود است، بلاکچین را هم ازجمله همین فناوری‌های عنوان کرد که از آن می‌توان برای رفع مشکلات و درگیری‌های مالی استفاده کرد اما هرگونه استفاده چشم بسته از این فناوری را رد کرد.

هریس عرفان ارائه‌اش را با مطرح کردن یک سوال آغاز کرد که آیا به بلاکچین نیازی داریم یا نه و در جواب گفت که اگر شما به پول دیجیتال نیاز داشته باشید درنتیجه به بلاکچین هم نیاز خواهید داشت و از طرف دیگر اگر به پول دیجیتال نیازی نداشته باشید در این صورت بلاکچین هم چندان به کار شما نخواهد آمد.

 
مزایا و معایب فناوری بلاکچین

سپس در ادامه به معرفی کامل این فناوری پرداخت که به خاطر ذات توزیع‌شدگی که اطلاعات روی این بستر دارند، دستکاری و تغییر آنها کار به شدت سخت و دشواری است. علاوه بر توزیع‌شدگی و غیرمتمرکز بودن ساختار بلاکچین، از دیگر مزایای برجسته این فناوری Trustless بودن آن است. Trustless به این معنا است که دیگر هیچ نیازی به مداخله و واسطه‌گری شخص و سازمان واسط نیست و افراد خودشان مستقیما در جریان فرایندها و پروتکل‌ها هستند و درنتیجه خبری از سانسور و خرابکاری و دستکاری نخواهد بود.

اما فناوری بلاکچین را هم نباید به چشم بهشت برین نگاه کرد که می‌تواند تمام مشکلات و دغدغه‌ها را برطرف کند. این فناوری فقط و فقط شامل مزایا نمی‌شود و یک سری معایبی هم دارد که هریس عرفان اینطور به آنها اشاره می‌کند:

«استفاده از بلاکچین برای انجام کاری نیاز به قدرت پردازش به مراتب بیشتری دارد. برخلاف چیزهایی که گفته می‌شود در بسیاری از کاربردها، به‌کارگیری از این فناوری نه سریع است نه ارزان و نه کارآمد. در هر نمونه‌ای که از به‌کارگیری بلاکچین دیده‌ام، باز هم پای شخص واسطی در میان است؛ البته به جز حوزه مربوط به ارزهای رمزنگاری‌شده.»

هرچند که عرفان مخالفتی هم با وجود بخش‌های واسط ندارد و می‌گوید که راهکارهای متمرکزی که توسط اشخاص واسطی که به آنها اعتماد کافی وجود دارد به مراتب سریع‌تر، ارزان‌تر و کارآمدتر خواهد بود.

در ادامه صحبت‌های عرفان، به کاربردهای بالقوه بلاکچین هم اشاره شد که شامل پرداخت‌های دیجیتال با استفاده از ارزهای رمزنگاری‌شده، قراردادهای هوشمند از طریق اتریوم و مدیریت پایگاه داده و رکورد می‌شود.

در همین بخش رئیس بخش مالی اسلامی جهانی بانک سرمایه‌گذاری بارکلی انگلستان به معرفی اتریوم به‌عنوان یک سیستم رمزنگاری‌شده هوشمند پرداخت که قراردادها را روی بلاکچین رمزنگاری‌ می‌کند تا به این ترتیب این قراردادها خودشان اجرا شوند.

 
ایجاد صکوک هوشمند روی بلاکچین چندان کاربردی نیست

بعد از این معرفی‌ها و توضیحات درباره کارکردهای بلاکچین و مزایا و معایب آن به موضوع استفاده از این فناوری برای ایجاد صکوک هوشمند پرداخته شد که به طور کلی عرفان چندان با این کار موافق نبود و برای مخالفتش هم دلایلی ارائه کرد.

سوال اصلی که عرفان مطرح کرد این بود که مشکل مالی اصلی که ما قصد داریم تا با استفاه از بلاکچین آن را برطرف کنیم چیست؟ نکته‌ای که عرفان به آن اشاره می‌کند این است که دستیابی به مفهوم غیرمتمرکز و غیرمتمرکزسازی باید به قدری برای شما اهمیت داشته باشد و قانع‌کننده باشد که به انجام هزینه‌های اضافی بی‌ارزد.

هریس عرفان چندان با عرضه صکوک روی بلاکچین موافق نیست چراکه به نظرش مقرون به صرفه نیست و همچنین کارایی لازم را هم ندارد و بیشتر شبیه به یک بازارداغی کاذب است که شرکت‌ها و سازمان‌ها بیشتر برای فروش بیشتر محصولاتشان انجام می‌دهند.

او در ادامه صحبت‌هایش گفت: «فرای این تبلیغات و بازارگرمی‌ها را ببینید و فکر کنید که دقیقا با استفاده از بلاکچین به دنبال برطرف کردن چه مشکل و دغدغه‌ای هستید. نیاز به غیرمتمرکزسازی دارید یا استانداردسازی یا کارایی بیشتر؟ چراکه در این مورد باید بگویم که بلاکچین کارایی را کاهش می‌دهد. اگر هدفتان دستیابی به استانداردسازی است، این موضوع هم با تنوع و آزادی مغایرت دارد. اگر افراد به سازمان‌های تنظیم‌کننده و رگولاتوری خود اعتماد دارند لزومی ندارد که به سمت استفاده از بلاکچین بروند که هزینه بسیار بالایی دارد اما اگر اعتماد ندارند، بلاکچین می‌تواند گزینه خوبی باشد»

به گفته عرفان درست است که مزایایی درمورد آوردن صکوک روی بستر بلاکچین وجود دارد اما باید دید که شما آیا به یک جریان Trustless واقعا نیاز دارید؟ چراکه یک سازمان متمرکز که به آن اعتماد دارید به مراتب به صرفه‌تر از چند میلیون node غیرمتمرکز است.

در ادامه از سخنران سمینار این سوال پرسیده شد که به نظرش بلاکچین می‌تواند به ایران در رفع تحریم‌ها کمک کند یا نه و او هم در جواب گفت: «من یکی از طرفداران پروپا قرص بیت‌کوین هستم آن هم به این دلیل که از دلار آمریکا متنفرم.»

به عقیده عرفان، هر ارزی که با دخالت و واسطه‌گری دولت همراه باشد ارز منصفانه و عادلانه‌ای نیست و به همین دلیل هم ارزهای موجود در دنیا هیچ‌کدام ارز منصفانه‌ای نیستند. او بر این باور است ارزهای فیات، که قابلیت دستکاری دارند و عامل اصلی بروز بسیاری از جنگ‌ها و مشکلات است باید حتما در آینده تغییر کنند و ارزهای رمزنگاری‌شده گزینه بسیار خوبی برای این جایگزینی است.

یکی دیگر از نکاتی که در سیمنار دیروز مطرح شد درمورد نوسانات قیمت بیت‌کوین بود و عرفان در این باره هم ابراز امیدواری کرد که طی ۲۰ سال آینده، قیمت این ارز هم به ثبات و پایداری برسد.

نشست بین المللی آنلاین « الزامات انتشار صکوک و اوراق قرضه بر بستر بلاک چین » که با استقبال خوب علاقه مندان به حوزه مالی اسلامی و بلاکچین روبرو بود با پاسخگویی هریس عرفان به سوالات مطرح شده در خصوص تامین مالی در بازار سرمایه به پایان رسید.